در این مقاله شما با انواع اقامتهای قانونی و راهها و روشهای بدست آوردن اقامت های قانونی که یک متقاضی می تواند در آلمان بدست بیاورد، آشنا می شوید و به تفصیل در مورد هر یک از این روشها توضیح خواهیم داد. امید آنکه مورد توجه شما قرار بگیرد.
بر اساس قانون مهاجرت اروپا، مهاجران خارجی که تابعیت یکی از کشورهای اتحادیه اروپا و همچنین برخی از کشورهای دیگر را ندارند و خواهان مسافرت، اقامت و یا کار در آلمان می باشند، باید علاوه بر اخذ روادید (ویزای) کشور آلمان، اجازه اقامت و کار در این کشور را نیز بدست آورند.
انواع اقامت آلمان و شرایط اعطای آن به مهاجرانی که به این کشور می خواهند سفر کنند و همچنین سایر قوانین و مقررات مربوط به قانون اقامت Aufenthaltsgesetz (AufenthG) که در تاریخ ۰۱/۰۵/۲۰۱۰ به تصویب دولت و مجلس آلمان رسیده است، در مقاله زیر برای شما آورده شده است. همچنین در این مقاله شما با روشهای مختلف بدست آوردن ویزای آلمان و ورود به این کشور آشنا می شوید.
انواع اقامت آلمان Aufenthaltstitel:
قانون اقامت آلمان، اقامت را به طور کلی به دو نوع تقسیم بندی نموده است:
- اقامت غیر دائم یا موقت Aufenthaltserlaubnis (ماده ۷ قانون اقامت)
- اقامت دائم یا همیشگی Niederlassungserlaubnis (ماده ۹ قانون اقامت)
اقامتهای دیگری نیز وجود دارند که اقامت به مفهوم بالا نمی باشند و عبارتند از:
- اقامت پناهندگی Aufenthaltsgestattung
- اقامت تحمل Duldung ماده ۶۰ A قانون اقامت
اقامت موقت آلمان
اقامت غیر دائم یا موقت از لحاظ زمانی محدود بوده و به اقامت بیش از سه ماه(۹۰ روز) گفته می شود و همچنین برای هدفی مشخصی همچون کار ، تحصیل و … نیزداده میشود. این اقامت برای موارد زیر اعطاء می شود:
- اقامت برای تحصیل دانشگاهی، آموزش زبان آلمانی و تحصیل در مدرسه (ماده ۱۶ قانون اقامت)
- اقامت غیر دائم برای آموزش حرفه‌ای و شغلی (ماده ۱۷ قانون اقامت)
- اقامت برای کار (ماده ۱۸، ۱۹ و ۲۰ قانون اقامت)
- اقامت برای نیروهای متخصص دارای تابعیت تحمل Duldung برای کار (ماده ۱۸آ)
- اقامت برای پژوهش و تحقیق
- اقامت برای کار آزاد مثلا ثبت شرکت (ماده ۲۱ قانون اقامت)
- اقامت‌هایی که در خارج از آلمان به خارجی‌ها داده میشود. (ماده ۲۲ قانون خارجیان)
- اقامت بدلائل حقوق بین المللی، انسانی و سیاسی
- اقامت برای کسانی که پناهندگی آنها در خارج از آلمان پذیرفته شده است (ماده ۲۲ قانون اقامت)
- ) اقامت توسط اداره عالی دولتی به علت منافع ویژه سیاسی (ماده ۲۳ قانون اقامت)
- ) اقامت به علت موقعیت سخت (عسر و حرج) (ماده ۲۳آ قانون اقامت)
- ) اقامت به انگیزه حمایت موقت (ماده ۲۴ قانون اقامت)
- اقامت به دلایل انسانی (ماده ۲۵ قانون اقامت). حد اکثر مدت این نوع اقامت‌ها سه سال می باشد (ماده ۲۶)
اقامت به علت خانوادگی (ماده ۲۸ قانون اقامت) این نوع اقامت به افراد زیر داده میشود:
الف) به افراد خانواده کسانی که دارای تابعیت آلمانی می‌باشند
- همسر یک تبعه آلمانی Ehegattennachzug
- فرزند صغیر یک آلمانی Kindernachzug
- به پدر یا مادر بچه (صغیر) که دارای تابعیت آلمانی برای سرپرستی
ب) اقامت به افراد خانواده کسانی که دارای تابعیت خارجی هستند (ماده ۲۹) به همسر تبعه خارجی (ماده ۳۰) با اقامت مستقل از همسر پس از دو سال (ماده ۳۱)
- به فرزند صغیر تبعه خارجی (ماده ۳۲)
- اقامت توسط تولد بچه در آلمان با شرایط ویژه آن (ماده ۳۳ و مواد ۳۴ و ۳۵)
- اقامت به پدر یا مادر بچه تحت شرایط خاص (ماده ۳۶)
اقامت دائم یا همیشگی Niederlassungserlaubnis
اقامت دائم یا همیشگی در شرایط خاص به سه دسته از افراد تعلق می گیرد:
دسته اول:
افرادی که دارای شرایط ویژه ای بوده و در کل شرایط اصلی زیر را دارا باشند:
پنج سال کامل دارای اقامت غیر دائم بوده باشند
هزینه زندگی خود را از راه کار خود تامین نمایند،
زبان آلمانی را تا اندازه مورد نیاز برای زندگی در آلمان، بدانند
دسته دوم:
برای افراد دارای تخصص مهم و بالا (کارشناسان برتر) (ماده ۱۹) ، که این افراد خود به دو دسته تقسیم می شوند:
دانشمندان با دانش ویژه و استادان و مدرسان با موقعیت عالی یا همکاران علمی با موقعیت عالی (بدون توجه به مقدار حقوق آنها)
کارشناسان و کارمندان در سمت مدیریت و با تجربه کاری ویژه (مقدار حقوق سالیانه آنها نباید از یک مبلغ خاص کمتر باشد).
دسته سوم:
اقامت تحمل Duldung ماده ۶۰A قانون اقامت و اقامت پناهندگی Aufenthaltsgestattung ماده ۵۵ آئین دادرسی پناهندگی
اقامت از طریق پناهندگی (ماده ۵۵ پناهندگی)
این نوع اقامت به پناهجویان یا به درخواست کنندگان یا متقاضیان پناهندگی داده می شود و تا تصمیم‌گیری در باره تقاضای پناهندگی آنها معتبر می باشد. این اقامت حق کار یا تغییر محل اقامت و حقوق دیگر را شامل نمی‌شود، ولی تحت شرایطی ممکن است این محدودیت‌ها برداشته شوند.
روش های قانونی اخذ اقامت آلمان
برای دست یابی به اقامت دائمی کشور آلمان، راه های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آنها می تواند برای هر فرد با شرایط خاصی که دارد، مناسب باشد.
ویزای تحصیلی، ویزای کاری، ویزای جستجوی کار، ویزای تحقیقاتی یا همان فرصت مطالعاتی، ویزا از طریق ثبت شرکت در آلمان، ویزای کارآفرینی که باز نوعی ویزای ثبت شرکت می باشد، ویزا از طریق سرمایه گذاری، ویزای بلو کارد یا همان کارت آبی و … ، روشهای مختلفی هستند که می توانید با توجه به شرایطی که دارید برای هر کدام از آنها اقدام نمایید. هر کدام از این روشها شرایط و پروسه خاص خود را دارد و نیاز به مداک و مستندات خاص.
شما می توانید با مطالعه این مطلب ، یکی از روشهای مناسب با شرایط خود را برای رسیدن به هدف مهاجرتی خود انتخاب نمایید. به خاطر داشته باشید که کارهای مهاجرتی همیشه دارای مشکلات و راهکارهای خاص خود می باشند و برای رسیدن به موفقیت، از گرفتن مشاوره از مشاورین متخصص در این زمینه، هرگز غافل نشوید.
ویزای جستجوی کار
یکی از مواردی که از سال گذشته تا کنون در بین ایرانیان برای مهاجرت به آلمان بسیار رواج پیدا کرده است، ویزای جستجوی کار (Job Seeker) می باشد. آلمان با توجه به کمبود نیروی کاری متخصص، قانونی را اخیرا” به تصویب رسانده است که بر اساس آن، برای صدور این نوع ویزا راحت تر موافقت می نماید. بر اساس قوانین مهاجرتی آلمان، شما به عنوان یک غیر آلمانی حق دارید برای یافتن یک شغل یا کار تخصصی مورد نظر خود، درخواست روادید شغلی نمایید.
شرایط دریافت ویزای جستجوی کار آلمان:
اگر تحصیلات دانشگاهی خود را در هر مقطعی در کشور آلمان و در یکی از دانشگاههای این کشور انجام داده اید و تازه به اتمام رسانده‌اید، می توانید اجازه اقامت خود را به مدت ۱۸ ماه دیگر تمدید کنید و در این مدت می توانید دنبال یک شغل در آلمان باشید.
شما در جریان این مدت اجازه کار محدود و ۱۰ ساعت در هفته را دارید، تا زمانی که کار تمام وقت پیدا می کنید. کار شما در این مدت میتواند شامل همه کار های حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای باشد تا بتوانید زندگی خود را بگذرانید و دنبال کار تخصصی در رشته خودتان باشید. یعنی اصل در این است که بتوانید بدون گرفتن پول و کمک از دولت در آلمان زندگی خود را بگذرانید.
اگر دارای مدارک تحصیلی در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری از کشور دیگری به غیر از کشور آلمان هستید و قصد کار کردن در آلمان را دارید، باید مدارک تحصیلی شما در آلمان ارزشیابی و به تایید ادارات مربوطه برسد تا اجازه کار در این کشو ر را بدست آورید.
این نوع اقامت برای شش ماه معتبر خواهد بود و شما باید در این مدت بتوانید با هزینه شخصی خودتان زندگی کنید. در این شش ماه باید حتما دنبال کار باشید و اجازه ندارید کار دیگری انجام دهید. همینکه کار مورد نظر در رشته خودتان را پیدا کردید، باید درخواست اقامت کاری کنید. اثبات قدرت پرداختن هزینه های زندگی در آلمان در این شش ماه، تایید شدن مدارک تحصیلی شما توسط دانشگاه های آلمان، از جمله پیش نیازهای این نوع اقامت هستند. در طول این دوره شما اجازه کار موقت و محدود را ندارید.
طبق بخش ۱۸ ماده ۳ قانون اقامت آلمان، اگر در این شش ماه نتوانستید در رشته یا تخصص خودتان کار پیدا کنید، باید آلمان را ترک کنید و شش ماه انتظار بکشید تا بتوانید دوباره در سفارت خانه های آلمان درخواست ویزای کار یابی دهید.
طبق قانون اقامت آلمان (§§ ۱۶ par. 5b, § ۱۷ par. 3 Residence Act ) ، اگر شما یک دوره آموزش حرفه ای را با موفقیت در آلمان به پایان رسانیده اید، می توانید اجازه اقامت خود را برای یک سال دیگر تمدید کنید. طی این مدت شما می توانید برای یافتن کار مناسب جستجو کنید و همچنان مجاز به کار بدون محدودیت هستید تا بتوانید کار مورد نظر و مناسب با رشته‌ی تان را پیدا کنید.
ویزای دوره‌های آموزشی-فنی‌حرفه‌ای (Ausbildung) آلمان
به موجب ماده ۱۶ب و ۱۷ قانون مهاجرت آلمان که از ماه مارچ سال ۲۰۲۰ میلادی به اجرا در می آید، افراد خارجی نیز با توجه به مدارک و مستنداتی که در زمینه مهارتها و حرفه هایی که در کشور خود آموخته اند، می توانند برای گذراندن دوره های آموزشی فنی-حرفه‌ای که در آلمان با عنوان آسبیلدونگ (Ausbildung) معروف هستند، اقدام نمایند و درخواست روادید نموده و وارد آلمان شوند.
ابتدا باید شما کالج و یا سازمانی را که قرار است در آن آموزش ببینید را پیدا کنید و آنها نیز پذیرش لازم را برای شما صادر نموده باشند
برای دریافت این نوع ویزا شما در اصل به اسناد و مدارک زیر نیاز دارید:
یک قرارداد آموزشی از یک نهاد آموزشی معتبر
مدرک اثبات قدرت پرداخت هزینه های زندگی
مدرک زبان آلمانی
همچنین شما می توانید در یک برنامه آموزشی و حرفه ای دوگانه (هم کار و هم آموزش) در آلمان شرکت کنید. در این صورت، اداره فدرال کار آلمان هم باید درخواست شما را تایید کند. این که این نوع درخواست اقامت را دریافت می کنید یا خیر، بستگی دارد که در این دوره آموزشی که شما درخواست داده‌اید، چه تعداد متقاضی و از کدام کشور ها برای این دوره وجود دارد.
زیرا مسئولین این اداره سعی می کنند که متقاضیان از کشورهای مختلف در این دوره شرکت کنند و معمولا به متقاضیانی که از داخل آلمان و یا سایر کشورهای اتحادیه اروپا درخواست می دهند، اولویت داده میشود. اداره فدرال کار آلمان مسئول بررسی اولویت متقاضیان است.
مجوز اقامتی اعطا شده به منظور آموزش های حرفه‌ای، معمولا بین یک تا دو سال معتبر است و اگر در این دوره نتوانید برنامه های آموزشی خود را تکمیل کنید، میتوانید اقامت خود را تمدید کنید.
پس از سپری نمودن موفق دوره‌ی آموزشی، می توانید در کار پیدا کنید و برای زندگی کردن طولانی مدت اقامت دریافت کنید
ویزای تحصیل در آلمان
آلمان یکی از کشورهای پر طرفدار برای دریافت ویزای تحصیلی و یا همان ویزای دانشجوئی است و اکثریت متقاضیان این نوع ویزای آلمان از کشورهای: ایران، هند، چین، کره، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس می باشد.
طبق بخش ۱۶ ماده ۱ قانون اقامت آلمان، اگر مدارک تحصیلی و مدرک زبان آلمانی شما را دانشگاه های آلمان قبول کنند و به شما پذیرش معتبری از دانشگاههای آلمان داشته باشید، میتوانید درخواست ویزای دانشجویی کنید و به آلمان سفر کنید. این ویزا برای آموزش و تحصیل در دانشگاه ها، دانشگاههای کاربردی Hochschule)) ، دانشکده های فنی (Fachcochschule) و همچنین کالج ها Studienkolleg) ) صادر می گردد.
برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان شما نیاز به مدارک زیر دارید:
پذیرش از یک دانشگاه یا کالج معتبر
داشتن مدرک تحصیلی دیپلم، لیسانس یا فوق لیسانس با معدل خوب
گذرنامه
نامه تمکن مالی از بانک
بیمه
مدارک زبان آلمانی یا انگلیسی
ویزای اعطا شده برای اهداف تحصیلی معمولا سه ماهه است و به محض ورود به آلمان باید به یک ساله تبدیل نمایید. این ویزا در تمام مدت تحصیل شما هر ساله تمدید می شود.
اگر شما نتوانید تحصیلات خود را در مدت زمان تعیین شده برای تحصیلات مورد نظر خود به اتمام برسانید، مجوز اقامت شما معمولا تمدید می شود. در طول دوره تحصیل شما می توانید هفته ای ۲۰ ساعت و یا در مجموع ۱۲۰ روز کامل در سال کار کنید.
پس از پایان تحصیلات در هر مقطعی و هر رشته ای، شما به مدت ۱۸ ماه حق دراید در آلمان بمانید و می توانید درخواست ویزای کار یابی کنید. این ویزای کاریابی برای شما یک سال و نیم وقت میدهد تا بتوانید شغل مورد نظر خود را پیدا کنید و در آلمان زندگی کنید
ویزای کار در آلمان
یکی از ویزاهای پر طرفدار برای ورود به آلمان، ویزای کاری است که بیشتر مد نظر متخصصین و افرادی که دارای مدارک دانشگاهی به همراه تجربه کاری خوب و گواهینامه های بین المللی هستند، می باشد. این افراد می توانند حتی از خارج از آلمان نیز بدنبال کار در آلمان باشند و به محض دریافت کار مورد نظر، برای ویزای کاری اقدام نمایند.
این کار باید در زمینه ها و رشته های تخصصی و یاحرفه ای باشد نه کارهای خدماتی. کار تخصصی به شغل های گفته میشود که شما در همان رشته تحصیل کرده‌اید و تخصص عملی و علمی دارید.
طبق قانون اقامت آلمان (§۱۸ Residence Act)، شما هرگاه در یک رشته یا حرفه خاصی تخصص داشته باشید (یعنی تحصیل کرده‌اید و یا آموزش های حرفه‌ای معتبر و ترجیحا” انجام داده‌اید که آلمان آن را به رسمیت میشناسد) می توانید برای انجام کار مناسب با رشته خود، درخواست ویزای کار کنید.
البته این درخواست را وقتی میتوانید بفرستید که شما قبلا کار مورد نظر تان را پیدا کرده و از کارفرمای مقیم آلمان، قرارداد کار حداقل یک ساله و حقوق دریافتی ماهیانه بالای ۲۰۰۰ یورو دریافت کرده باشید.
مدارک لازم برای دریافت ویزای کاری آلمان:
قرارداد استخدامی یا اثبات پیشنهاد ویژه کاری(که همان قرارداد کاری است که کارفرما برای شما می فرستد).
اثبات بیمه درمانی .
اثبات توانایی شما برای تامین هزینه های زندگی تا رفتن سر کار، و یا درصورتی که حقوقی که کارفرما به شما می دهد پایین باشد.
ممکن است تایید مدارک تحصیلی شما را نیز بخواهند.
این که این نوع اجازه اقامت را دریافت می کنید یا خیر، بستگی به قرارداد کاری شما، مدت آن، حقوق تعیین شده، و حتی اعتبار شرکتی دارد که برای شما دعوتنامه کاری ارسال نموده است، دارد. معمولا به متقاضیان از داخل آلمان و سایر کشورهای اتحادیه اروپا اولویت داد میشود. اداره فدرال کار آلمان مسئول بررسی اولویت متقاضیان است.
ویزای کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card )
کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card ) ، یکی از معتبرترین کارتهای اقامتی این اتحادیه می باشد که برای کار و یا اقامت در یکی از کشورهای اروپائی استفاده می شود. اعتبار این کارت تقریبا” شبیه کارت سبزGreen Card) ) آمریکا است. بدست آوردن کارت آبی اروپایی معمولا بدین معنی است که شما حق دارید در آلمان یا هر یک از کشورهای اتحادیه اروپا که از آن کارت آبی گرفته اید، حداقل برای چهار سال اول اقامت داشته باشید . قانون اقامت اتحادیه اروپا (§۱۹a Residence Act).
کارت آبی اتحادیه اروپا را در صورت دارا بودن شرایط زیر می توانید دریافت کنید:
مدرک دانشگاهی از آلمان و یا معادل آن را از دیگر کشورها داشته باشید.
بتوانید ثابت کنید که شما یک پیشنهاد شغلی یا موقعیت شغلی با حقوق حداقل سالیانه ۴۹۰۰۰ یورو (یا € ۳۸۶۸۸ برای مشاغل مورد نیاز خاص در آلمان) دریافت کرده اید.
امکان موفقیت در دریافت کارت آبی اروپا، معمولا بستگی به تعداد متقاضیانی دارد که ممکن است در همین موقعیت شغلی درخواست داده‌اند. معمولا به متقاضیان از داخل آلمان و سایر کشورهای اتحادیه اروپا اولویت داده میشود. اطلاعات بیشتر در مورد کارت آبی اتحادیه اروپا را در وب‌سایت اداره مهاجرت BAMF و وزارت دادگستری بیابید.
ویزای آلمان از طریق ثبت شرکت در آلمان و فریلانس
از آنجائی که دریافت کارت آبی شرایط خاص و ویژه ای دارد و به سختی می توان آن را دریافت کرد، راه خوب دیگر برای دریافت اقامت آلمان، انجام کار مستقل از طریق ثبت شرکت در این کشور می باشد. این روش برای افرادی مفید است که دارای سرمایه ای مشخص برای راه اندازی یک کار در آلمان می باشند. طبق قانون اقامت آلمان، اگر بخواهید به عنوان یک فریلانسر در آلمان کار کنید ، می توانید تحت شرایط خیلی خاص درخواست اجازه اقامت بدهید (§۲۱ par. 1 sentence 1 Residence Act) .
مدارک لازم برای دریافت ویزای ثبت شرکت در آلمان و یا ویزای کار فریلانس:
- ایده کسب و کار شما باید تاثیر مثبت بر اقتصاد آلمان داشته باشد.
- هزینه هایی که لازم دارید باید تأمین شود.
- شما باید قبلا در همین زمینه که میخواهید در آلمان کار کنید تجربه کسب کرده باشید.
- طرح تجاری یا بیزینس پلان خوب و قابل قبولی تهیه کرده و مورد تایید وزارت بازرگانی آلمان قرار گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، می توانید به سفارت آلمان در کشور خود، اتاق بازرگانی ایران و آلمان و یا اداره مهاجرت در شهر و یا منطقه ای که میخواهید در آینده آنجا کار کنید، مراجعه کنید.
لطفا توجه داشته باشید: اگر در آلمان تحصیل کرده اید یا دارای اجازه اقامت به عنوان یک محقق یا دانشمند هستید و می خواهید به عنوان فریلانسر کار کنید، می توانید اجازه اقامت خود را تمدید کنید، البته اگر کار جدید مطابق رشته تحصیلی شما باشد.
ویزای فرصت مطالعاتی آلمان (ویزای کارهای تحقیقاتی)
برخی از افراد واجد شرایط و دارای مدارک دانشگاهی، می توانند از طرق کار تحقیقاتی برای ویزای آلمان اقدام نمایند. البته این افراد باید دارای حداقل مدرک دکتری باشند و برای انجام پروژه تحقیقاتی خود از یک دانشگاه و یا مرکز تحقیقاتی موافقت لازم را بدست آورده باشند.
اگر میخواهید برای کار در یک موسسه تحقیقاتی رسمی و تایید شده به آلمان سفر کنید، می توانید برای مدت زمان کارتحقیق خود درخواست اجازه اقامت کنید (§۲۰ Residence Act)
مدارک لازم برای ویزای فرصت مطالعاتی آلمان:
- از یک دانشگاه و یا مرکز تحقیقاتی رسمی و تایید شده توسط بامفBAMF) ) دعوتنامه رسمی دریافت کرده باشید.
- پروژه تحقیقاتی شما قابلیت اجرائی داشته باشد.
- اثبات تخصص یا مهارتهای خاص شما برای انجام پروژه.
- تضمین پرداخت هزینه های زندگی در مدت زمانی که برای کار تحقیقاتی خود به آلمان می روید.
همچنین سازمان یا مرکز تحقیقاتی باید به صورت کتبی تضمین کند که هزینه هایی که ممکن است در نتیجه اقامت غیر مجاز و یا اخراج شما رخ می دهد را پوشش دهد.
ویزای الحاق یا پیوست به خانواده در آلمان
در صورتی که یکی از اعضای درجه اول خانواده شما در آلمان زندگی می کند و دارای اقامت دائم این کشور می باشد، شما می توانید برای الحاق به این فرد در آلمان طبق قانون اقامت (§§۲۷ff Residence Act) درخواست اجازه اقامت در آلمان کنید. اعضای درجه یک خانواده عبارتند از: همسر، فرزندان مجرد زیر سن ۱۸ سال، والدین نوجوانان زیر سن قانونی.
اگر اعضای خانواده شما که در آلمان زندگی میکنند و شما میخواهید به آنها بپیوندید، شهروند آلمان نیستند،
برای پیوستن به انها در آلمان، باید این شرایط را داشته باشند:
- اعضای خانواده شما درآلمان باید (حداقل) اجازه اقامت آلمان را داشته باشند.
- اعضای خانواده شما باید جای مناسب برای زندگی برای شما داشته باشند.
- ثابت کنند که میتوانند هزینه های زندگی شما را پرداخت کنند.
- باید ثابت کنید که بصورت ابتدایی با زبان آلمانی آشنایی دارید(مدرک A1 زبان آلمانی)
البته افراد پناهنده ای که پناهندگی آنها در آلمان پذیرفته شده‌ا است، شرایط پیوستن اعضای خانواده شان متفاوت است و راحت‌تر میتوانند اعضای خانواده خود را به آلمان ببرند.
